Izinqa zihleli obala kubaholi nohulumeni wakuleli
UMnu uSanele Gamede: UMqeqeshi WezeMpilo Yabantu Abasha Nezemisebenzi
Njengomuntu okhuthaza umphakathi, ikakhulukazi intsha, ngifisa ukungezwakali sengathi ngithela usawoti esilondeni noma ngiqonde ukudelela ubuholi bezwe uma ngithi izinqa zihleli obala kubuholi esinabo kulelizwe, ikakhulukazi ubuholi beqembu elibusayo. Abantu abaningi banemibuzo futhi bakhandlekile kulesikhathi esinzima ngalendlela.
Ngenkathi ngibhala lesiqephu ngizibuze kaningi ukuthi ingabe uzolithengaphi iphephandaba ngoba izitolo eziningi lapho abantu bakithi bethenga khona zishile, zibulewe futhi eziningi zivaliwe. Ngiyazi uyazibuza ukuthi sifike kanjani lapha futhi beyingekho yini into ebeyingenziwa ukugwema lomonakalo osowenzekile ezimpilweni zabantu abaningi kanye nakuwo umnotho wezwe. Impendulo yayo yonke imibuzo onayo incike kubuholi.
Uma ngithi incike kubuholi ngisho ngoba ubuholi yibo obukhomba indlela kuzo zonke izinhlaka zezwe. Esibhekene nakho siyizwe, yingwadla yobuholi bangampela futhi obuqotho. Uma kuke kwangabi nobuholi ekhaya, kungonakala yonke into. Izwe lishoda ngobuholi obuzokwazi ukuhola isizwe ebubini kanye nasenhluphekweni. Lokhu esikubonayo namuhla kungenxa yobuholi obuyekelele izinto eziningi ezibhekene nomphakathi. Abantu bakhale kakhulu engekho ofuna ukubalalela. Uma ungubaba ekhaya uyinhloko kodwa uyadinga ukuthi ulalele ukuthi umndeni wakho uthini.
Uyazithatha izeluleko zabantwana bakho futhi uyabalalela ukuthi bakhala ngani. Ubuholi esinabo benzise okomzali okhohlisa ingane njalo uma eye edolobheni, athi uzoyiphathela amaswidi angawaphathi. Uma ingane isikujikela kuba buhlungu futhi kuba sengathi iyihlongandlebe kanti kusuke kunguwe ongabanga nalo iqiniso kuyo. Lento eyenziwa nguhulumeni wakithi ifana nesoka eliheha intombi ngezinto ekungezona ezalo. Uma iqiniso seliphuma kuba buhlungu esokeni elaliwe kanye nakuwo wonke umuntu ngoba kukhona osala ekhala. Okubuhlungu ukuthi kulokhu esibhekene nakho, kukhala nabantu abangahlangene nakho konke ukwehluleka kobuholi.
Angiqondile ukuncoma abantu bakithi ngobugebengu kanye nodlame esilubone kulezinsuki, kodwa ngibuhlungu ngoba ngibhala lesiqephu anginakho ngisho ukudla ngenxa yokubulawa kwezitolo kanye nodlame oluvale emadolobheni amaningi. Into engizama ukuyiveza lapha ukwahluleka kobuholi ukubhekana nabantu ngqo.
Ukwehluleka kobuholi kudalwe ukungabambisani bubodwa. Lokhu okwenzeka ezweni lakithi kuyinkomba yokungaboni ngasolinye nokungakhuli kwabantu abazibiza ngabaholi. Ukuthula kwabo isikhathi eside kube yinkomba yokuthi bayabesaba abantu futhi abafanelwe ukubizwa ngabaholi. Abaningi babo baqashe ngesithupha esiyisifo umhlaba obhekene naso. Iqiniso lithi ukulinyazwa kwempahla kanye nokufa kwabantu bekungehlukile nokufa kwabantu bebulawa ukhuvethe.
Esiqeshini engisibhale phambilini, ngikhale kakhulu ngemfundo nangeziqu ezishodayo kubaholi bakuleli. Ukungafundi kwabaningi babo kuveze ngokusobala ukuthi ukuhluleka ukuqhamuka nesisombululo salenkinga esibhekene nayo kungenxa yokushoda kwekhono lokuxazulula izinkinga. Ngiyazi omunye uzothi lento ayihlangene nezepolitiki, omunye athi ayihlangene nowayengumongameli umnumzane Zuma, nomunye uzothi lento ayihlangene nokugomela ukhuvethe, omunye uzothi ayihlangene nendlala kanye nobugebengu.
Ngime ngelokuthi noma ungabala siphi isizathu esenze lesimo esizithole sikuso, inkinga enkulu ubuholi bakithi obungazi ukuthi yini ukuhola abantu. Uma ungumholi wabantu awusuki kubantu futhi awehlukani nabantu. Ngasosonke isikhathi uyabalalela ukuthi bathini futhi uzama ngawo onke amandla ukuthi ubalekelele ukuthi babe yilento abafisa ukuthi babe yiyo.
Koyo yonke intsha yakuleli, ngifisa ukugcizelela ukubaluleka kwesikole ngaphambi kokuthatha isikhundla sokuba ngumholi. Isikole siyayivula inqondo lapho ukuhlakanipha kwemvelo sekukuphelele. Isikole senza ukwazi ukubona izinto ngehlo elihlukile. Ngiyethemba ukuthi njengomuntu omusha, ubonile ukuthi ukukhuluma nabantu komabonakude nasezinkundleni zokuxhumana, lapho udingeka ukuthi uye kubantu, akusibo ubuholi.
Akekho noyedwa kubaholi bethu ongazi ukuthi abantu abadale lomonakalo bahlalaphi ngoba iningi labo lakhethwa yibo labo bantu. Inkinga iqale uma sebezibona bedinga amaphoyisa azobagada uma beya kubantu ababakhetha. Angicabangi ukuthi ubaba wami angadinga abantu abazomvikela kimi kungesikona ukuthi uyazi ukuthi yini emenza esabe ukuza kimi enganabo onogada.
Okwesibili, njengomuntu omusha yisikhathi sokuthi sibe abaholi abancane kuyo yonke imiphakathi esikuyo. Azibuyele emasisweni! Singabantu abasha asisondele kakhulu kubantu abadala emakhaya ukuze sincele ulwazi kanye nokuhlakanipha ukuze sibe abaholi abaqotho. Ngiyazi ukuthi sekunzima ukubuza indlela kwabaphambili uma abaphambi kwethu begcwele inkohlakalo kanye nokonakala kodwa ngisenalo ithemba lokuthi abadala bethu emakhaya kukhona abangasifundisa kona. Imfundo ayingasenzi sicabange ukuthi sihlakaniphe ukwendlula bona.