I-Hamas:Abashokobezi bomzabalazo wamaPalestine



UMtaka ungumbhali wezindaba zamazwe neMeneja kwi-Igunundu Agency.
Yize kungelinye lamabutho amadala nelaziwayo emzabalazweni wabase Palestina, isenzo salo sangempelasonto eyedlule senze umhlaba walibuka ngamanye amehlo. Leli yibutho iHarakat al-Muqawama al-Islamiya (“I-Islamic Resistance Movement”) nelidume ngele Hamas. Lasungulwa nguSheikh Ahmed Yassin ongasekho nowaqala ukuba yisikhuphekhuphe somzabalazo ngaphansi kweMuslim Brotherhood eGibhithe. Namuhla iHamas ingaphasi kobuholi buka Ismail Abdel Salam Ahmed Haniyeh owazalwa zingama-29 kuMasingana kowe-1962 . Lo mholi uke waba ngomunye woNdunankulu ababili eSigungwini Sikazwelonke ePalestine.
Ukwesekwa kwe-Hamas kwamangaza abaningi ngesikhathi inqoba ukhetho eGaza yehlula iqembu elinomlando i-Palestine Liberation Organisation ( PLO). Lokhu kunqoba kwenza iHamas yaphatha iGaza kwathi i-PLO yona yaphatha i-West Bank.
IHamas yize kungeyona yodwa eqhuba umzabalazo wezikhali kepha inawo amandla okuhlanganisa ezinye izinhlangano njengoba kwenzekile nje ngesikhathi behlasela kwa-Israeli ngempelasonto eyedlule. Okunye enakho nokuyingozi ku-Israeli wukwesekwa kwayo ngamazwe nezinhlanga ezingaphandle kwePalestine.
Bayasekwa kakhulu yi-Iran kanye nezinhlangano ezise Turkey nase Lebanon. Ugazi baluthola ekukwazini ukungenelela ezinkingeni zomphakathi waseGaza kanye nokunganqeni ukubhekana no-Israeli.

Umlando ngendawo iGaza
Yisiqephu esincane somhlaba esiphakathi kwe-Israel, iGibhithe kanye noLwandle iMedithera, iGaza Strip ngokomlando wayo iyisizinda sezempi nezepolitiki. Idolobha laseGaza lihlehlela emuva ezikhathini zasendulo, futhi kuyavela ukuthi lalilawulwa isikhathi esithile amaRoma. Ichweba laseGaza laliyisizinda sokuhweba esimatasa, kodwa umlando wendawo yesimanje ebizwa ngokuthi iGaza Strip uhlehlela emuva kowe-1947.
Eminyakeni eyikhulu edlule lelidolobha nezindawo ezizungezile belibuswa uMbuso Wama-Ottoman, iBrithani, iGibhithe kanye no-Israyeli. Ngokwezibalo zangowezi-2020 liyikhaya cishe lezigidi ezi-2.048 zabantu basePalestine, abaningi babo okungababaleki, lelidolobha lingenye yezindawo ezinabantu abaningi emhlabeni jikelele.
Esikhathini samanje lendawo isibuswa yiqembu lamaphekula lamaSulumane i-Hamas, eliqokwe njengenhlangano yamaphekula ngamazwe amaningana, eqale ukuhlasela ngesihluku kwa-Israel ezinsukwini ezedlule.
AmaArabhu asePalestine abelwa idolobha laseGaza nezindawo ezizungezile, kanye nendawo enkulu ezungeze iJerusalema, ingxenye yayo eyakha iWest Bank namuhla. Ngonyaka olandelayo, lapho iBrithani idedela ukubusa kulesi sifunda, izwe lakwa-Israyeli elalisanda kuphakama layamukela imingcele ye-UN kodwa ama-Arabhu ayenqaba.