Ukufinyezwa kwengalo yomthetho kunomthelela ekwandeni kobudlova



UMtaka ungumbhali wezindaba zamazwe neMeneja kwi-Igunundu Agency.
UMengameli we-ActionSA, uHerman Mashaba, uthi iNingizimu Afrika isiphenduke izwe elingenamthetho, lapho sekuyinsakavukela ubugebengu obunodlame nsuku zonke. Ukuphawula kukaMashaba kulandela isigameko sokuhlasela kwadutshulwa kwabulawa abantu abali-15 ezindaweni zokucima ukoma eSoweto, eKatlehong naseMgungundlovu.
Ufunge wagomela ngokuthi ukube uHulumeni ubeke eqhulwini ukuvikela ukulawula komthetho futhi weseka uhlelo olusebenzayo lwezobulungiswa bobugebengu, labo abalahlekelwe impilo yabo kanye nemindeni yabo ethintekile ngabe basinda kule nhlekelele. Ngokusho kwe-ActionSA, ukwanda kwezibhamu sekufike ezingeni eliphezulu ngendlela engamukelekile neshaqisayo ezweni. Unxuse iziphathimandla ukuthi zisukumele ngokushesha futhi ngokushesha ukuze kuboshwe abenzi bobubi. Amaphoyisa athi imbangela yokudubula ibingakaziwa.
Ubhubhane lwezibhamu
IGun Free South Africa (GFSA) ithi izwe linobhubhane lwezibhamu. UMqondisi weGFSA u-Adele Kirsten uthi inkohlakalo ibhebhethekisa inkinga yokutholakala kalula kwezibhamu. “Sinobhubhane lwezibhamu. Kuyashaqisa, kuyadabukisa, futhi kuyagwemeka. Futhi ngakho-ke udaba olubalulekile, esingakwenzi ukuthi asinciphisi inqwaba yezibhamu ezitholakalayo. Zivelaphi lezi zibhamu? Bonke bake baba semthethweni, baphuma endaweni yomthetho. Kunemithombo eminingi yezikhali, kunezindlela eziningi lapho izibhamu ezingekho emthethweni zisuka emakethe esemthethweni, ziye emakethe engekho emthethweni.”
Ukudubula okungenangqondo nokunonya
ISouth African Federation of Trade Unions (SAFTU) isigxeke kakhulu isenzo sokudubula kwabantu okungenangqondo nesihluku emathaveni, yathi ziningi izinto ezinomthelela kulezi zigameko. Okhulumela i-SAFTU uTrevor Shaku uthe “Ubugebengu nodlame oluphelele luvela ngqo ezimweni ezibhedayo zenhlalo-mnotho ezweni lethu, eNingizimu ne-Afrika, kanye nasemhlabeni wonke. Lesi simo esibucayi senhlalo-mnotho siphinde senziwa umnotho wepolitiki wobunxiwankulu, lapho ukuqoqwa komcebo ngama-10% abantu sekufake iningi labantu besigaba sabasebenzi ebuphofini, njll. ”