Akungagcinwa ngokuyihalela imfundo
Izinga labantu abangibhalele ezinkundleni zokuxhumana kanye nabangishayele ucingo besho ukuthi bayafuna ukufunda kanye nokuqhubeka nezifundo zabo lingenze ngajabula futhi ngaba nethemba ukuthi izwe lakithi lizoba nekusasa eliqhakazile.
Izwe elinabantu abasha abangafundile lisengozini yokudlala izigilamkhuba ezivela kwamanye amazwe. Kulula ukugqilaza umuntu ongafundile ngoba iningi labantu abangafundile aliwazi amalungelo abo kanye nezinto.
Ngisajabuliswe ukubona abantu bakithi bejabulele iningi lethu ebesiphothula futhi sethweswa iziqu zethu, ngikubone kubalulekile ukuthi ngikhumbuze umuntu wakithi ukuthi imfundo yinhle futhi iyathandeka kodwa idinga ukuthi usebenze kanzima. Kungakho ngithi halala kubo bonke abaphothule izinqu zabo. Anginandaba ukuthi uthathe iminyaka emingakhi, kodwa ngijabuliswa ukuthi awuphonsanga ithawula.
Into engenza ngiziqhenye ngabo bonke abafundile baphothula iziqu zabo kanye nabo bonke abasezikhungweni zemfundo ephakeme ukuthi ukufunda kanye nezifundo ziya ngokuba lukhuni uma usufike esikhungweni semfundo ephakeme. Akube kusafana nangekathi ukwamatikuletsheni.
Ubunzima ohlangabezana nabo abufani futhi kusuke kungasekho uthisha kanye nomzali phambi kwakho. Uma ngithi imfundo ayifuni abantu abazoyihalele kuphela ngisho ngoba ngiyalwazi loluhambo futhi ngiluhambile ngaze ngafika lapho ngiqgoka ijazi elibomvu.
Ukufika kwami enyuvesi akubanga lula neze. Ngifike ngemuva kokuphinda amabanga amathathu emabangeni aphansi. Umatikuletsheni ngiwenze kabili futhi kanzima. Uma ngenza umatikuletsheni wami wesibili ontanga bami bebenza unyaka wabo wokugcina enyuvesi. Ngiyakhumbula ngikumatikuletsheni eNdumo High School, ngimdala ngedwa.
Incindezi yayingaphezulu kwamandla ami futhi othisha bebegade ukuthi ngiphumelele kuyo yonke into ngoba ngasengimdala. Inhlupheko yasemakhaya yayidla lubi futhi ikwenza kubenzima ukufunda.
Ngikhumbula ukuthi kwezinye izifundo kwakuphoqeleka ukuthi incwadi siyisebenzise sibe baningi ngenhla yokuthi zazingekho izincwadi. Okwakwenza ukuthi kube nzima kakhulu ukuthi abanye babafundi esasisebenzisa nabo izincwadi bebehlala kude. Kwakwenzeka kufike isikhathi sezivivinyo incwadi ungakaze wayifunda.
Okuyisimanga ukuthi saphumelela ngamalengiso saba baningi kubona lobo bunzima esasibhekene nabo kamatikuletsheni. Ngaba nenhlanhla yokuthola umfundaze engangifake isicelo sawo ngisesikoleni.
Ukuthola umlayezo othi ngithathiwe enyuvesi kanye nokuthi ngithole umfundaze kwangenza ngabona ukuthi amaphupho ami okufundela ezobuntatheli, ezokusakaza emisakazweni kanye nakumabonakude afezekile.
Injabulo yayibhalwe ebusweni kubazali uma ngibazisa ngalezi zindaba ezimnandi. Abakholwanga uma ngibatshela ukuthi sengibhalisile ngokugcwele futhi sengiqalile ngiyafunda noma indawo yokuhlala ngisengakayitholi.
Impilo yasenyuvesi kanye nokuhlala wedwa kwakufana nokuqala impilo entshe kimi. Kwakunzima futhi kwakuthusa ukuba semadolobheni ngiwumuntu ozalelwe emakhaya. Ngiyakhumbula ngilahleka esikhungweni kaningi ngifuna amagumbi okufundela. Ngikhumbula ngilahleka nomngani wami edolobheni iTheku sifuna amatekisi aya ekhaya.
Ubunzima esandlula kubo yibo obenza safuna ukufunda siphumelele. Kwakusithusa futhi sikwesaba ukuhluleka kanye nokuhlulwa yizimfundo. Sasisaba ukuhlekwa emuva ekhaya ngoba sasihambe sijatshulelwe ngumphakathi wonke. Sasingafuni ukuphoxa umphakathi kanye nabazali. Ngicabanga ukuthi lokho kwenza sasebenza kanzima futhi sazimisela, sibuza ontanga kanye nababesifundisa lapho sasingezwa khona.
Okunye okwakubanga incindezi ohambeni lwami kwakuyindlala kanye nokweswela. Ngicabanga ukuthi lokhu kusengumthelela namanje wezibalo zabantu abangaqedi iziqu zabo ngesikhathi esibekiwe.
Ukuphuma ekhaya elihlwempu kwafaka enkulu ingcindezi empilweni yami. Ngangingafani nabafundi abaningi ababelethwa abazali esikhungweni baphinde balandwe ngezimoto uma kuvalwa isikhungo. Nganginganayo imali yokuthenga okokugcoba kanye nezimpahla zokugqoka.
Ukubona ontanga beswenkile futhi bedla kamnandi kwangenza ngaqala ibhizinisi lokuthengisa enyuvesi. Ngangithi ngixazulula enye inkinga kanti sengiqala enye. Ukudayisa enyuvesi kwangibangela okukhulu ukukhuluma futhi kwakungiphazamisa kakhulu ezifundweni kodwa yayingekho into eyayingenziwa. Ngangiyidinga imali futhi ngingeke ngiphile ngaphandle kwalezi zinto engangizidinga.
Nginenhlanhla yokubalwa nabantu abangakaze bafeyila enyuvesi. Lokhu ngikusho ngoba ubunzima bokufunda benze abaningi bangafinyeleli lapho ngikhona. Baningi abafowethu kanye nodadewethu abaphume bengaphethe lutho.
Abanye bashaywa yimali yokufunda kanti abanye bashaywa ukungaphumeleli. Imfundo idinga ukuthi uyithande futhi uzimisele. Angeke waphumelela ngokuyithanda kuphela. Akukho lula ukufunda, kungakho kudinga ukuthi uthole abantu abazokweseka empilweni yakho.
Incwadi engiyibhalile ekhuluma ngokuqeda iziqu zakho ngesikhathi esibekiwe enyuvesi ibubeka ngokusobala ubunzima engadlula kubo kanye nezinto ongazenza ukuze uphumelele. Njengoba bese ngishilo ukuthi ngibafisela inhlanhla labo abaphumelela, futhi ngiyaziqhenya ngabo ngoba ngiyazi ukuthi bekungelula ukufunda.
