Ukukhula emnothweni kudinga ukunike isikhathi
Kule minyaka yanamuhla izinto ziyashesha. Uma ufuna ukwenyukela esitezi seshumi akusadingeki ukukhuphuka ngezitebhisi, umuntu uthatha ikheshe limbeke lapho eyakhona ngokushesha. Uma umuntu efuna ukupheka noma ukufudumeza ukudla akusadingi ukuthi aphembe umlilo ngokuhlanganisa izikhuni aqhwize umentshisi, kodwa sekunogesi nohlobo lwezitofu ezisheshisayo ezibizwa ngemicrowave. Lolu hlobo lwesitofu sifudumeza ukudla ngomzuzu owodwa kucishe kungadleki ngenxa yokushisa.
Izizukulwane zanamuhla zizalwe kungasadingi ukuba ulindele isikhathi eside ukwenza izinto eziningi. Uma uqhamuka nento esazodinga ukuxoxwa, iningi liyaye libone kuwumshonisalanga ukuthatha isikhathi kuxoxwa engabe kukhwelwa phezu komsebenzi. Abadala bathi uma bechaza indlela yokweshela intombi abedlula kuyo, uma ungowanamuhla uzibonele nje ukuthi kwakungelula. Phela ukushela unyaka wonke ingakakhombisi nokuthi izokuqoma yini intombi akwamukeleki eesizukulwaneni sanamuhla. Sekwaba nohlobo lwezintombi ezivuma ngemizuzwana kulunge konke, okwakuthatha iminyaka kudala.
Ngalezi zindaba ezingenhla ngizama ukukhombisa ukuthi isikhathi sokulinda sesigcina sibukeka njengento yakudala ezintweni eziningi. Lokho kungenza umqondo womuntu ungabe usakubona ukubaluleka kokulindela. Uma kuyiwa emnothweni kusalokhu kumile ukuthi into enhle iyalindelwa. Amathenda nawo afike nesimo esikhohlisayo, esenza kube sengathi uma umuntu engena ebhizinisini akubi sikhathi esingakanani agwilike, imali ayikhe ngamafosholo. Ngezinyanga ezimbalwa eqalile ukwenza umsebenzi othile umuntu uzithola esengusozigidi. Lolu hlobo lomnotho awuzi nazifundo ezitheni kumuntu ongawazi umnotho.
Ngithanda sike sibuke izinhlobo zamabhizinisi angumnotho futhi okuthi uma umuntu engenile kuwo azinze futhi kugcine kwakheke isisekelo esiyokondla izizukulwane. Lolu hlobo ludinga umuntu okwaziyo ukulinda ngoba aluqali ukusebenza emva kwesikhathi esifushane kodwa umuntu uyasilinda isikhathi esingaphezulu konyaka engakaboni nzuzo kumbe engakaqali ukusebenza. Sekuphele unyaka kukhulunyiwe ngohlobo oluthile lwezindlu oluzokwakhiwa endaweni yabadla izambane likapondo. Abanikazi bale ndawo bamemezela ukuthi izindlu ezizokwakhiwa zizongenisa izigidigidi zamarandi. Into ebonakala yenzeka njengamanje kushudula ogandaganda belungisa umhlabathi befaka konke okudingekayo ukuze leya ndawo iqine futhi yehluke emhlabathini othambile ozobisha kungakabi sikhathi esingakanani. Lokhu kwenza ocabangayo abone ukuthi ukuze wenze umsebenzi onjengalona kudingeka ube nemali, futhi ukwazi ukuyenza imali idonse isikhathi eside ingakangeni inzuzo. Uma ulandela uzothola ukuthi lezi zindlu ezakhiwayo sezinabanikazi abalindile. Akuyi ngokuthi sekuqediwe ukwakha kube yima kufunwa abanikazi.
Kunenxanxathela yezitolo ezokwakhiwa khona laphaya kuleya ndawo ezokuba sezingeni eliphezulu. Ukuxoxisana okuhlanganisa nokuthi ngobani abanikazi bezitolo ezizosebenza kule nxanxathela sekuya emaphethelweni. Akukabikho olubonwa ngamehlo. Uma wedlula kuleya ndawo akukho zimpawu ezikhombisa ukuthi kunento ethile ezokwenziwa, kodwa abanikazizitolo sebeqalile ukulungiselela isikhathi sokuvula. Ngokohlelo le nxanxathela yezitolo iyoqala ukusebenza ekuqaleni konyaka wezi-2019. Uma ubuka isikhathi esingaphezu konyaka sokuhlela lo msebenzi kuyacaca ukuthi uma uhlela umnotho kumele ube nomqondo ohluzekile. Uma kukhethwa abanikazi zitolo kukhethwa abantu abami kahle manje, hhayi ngokuba nemali nje engatholakala nakulotto, kodwa abantu abaziyo ngomnotho. Uma sekunje ungasala nezigidi zakho ngoba kudingeka abantu abazinzile ngokomqondo nangokomnotho.
Uma ucabanga isikhathi esingangeminyaka emibili ungakaqali ukuhweba, kodwa wenza izinhlelo, kuyakhombisa ukuthi umnotho akusiyo into eyenziwa ngosuku olulodwa iphumelele. Kunabantu okuthi uma becabanga ukwenza into eyophumelela ekupheleni konyaka ozayo, balahle ithemba, kwesinye isikhathi bakuphumisele ukuthi bona bayokube sebefile ngaleso sikhathi.
Izikhathi ezinjengalezi kade zazisifica, lapho kuxoxiswana ngemboni, abanye badikile, bajokole bebona into ethatha kude. Umnotho wangempela udinga umuntu ongenalo uvalo futhi okwaziyo ukulinda. Uma ngikhuluma ngokulinda angisho ukuhlala ukhamise nje ulindele ukuthi kuyoshaya unyaka ozayo bese uvula isitolo. Phakathi kwalesi sikhathi kumele umuntu adudule izinhlelo zolunye uhlobo lwebhizinisi oluzochelela uzinzo emnothweni wakhe. Awuhlali nje ulibale wukudla lokho okukhona uma ulindile, kodwa usuku nosuku ulungisa konke okuzokwenza kube lula ukuxhuma eminye imikhakha yomnotho empilweni yakho.
Ngikhuluma ngale ndaba kuze kube sengathi yinto elula nje. Le nto idinga umuntu ohlelekile namhlanje ukuze athenjwe ngonyaka ozayo. Uma ungenakuthenjwa namhlanje amukho umuntu ongabeka ithemba lakhe kuwe eminyakeni emibili ezayo. Kuyadinga ukuthi sisebenze namuhla, silambe uma sinokulamba uma nje silungiselela okuzayo. Le nto ngingayifanisa nokufunda. Umuntu ufunda namuhla efundela ikusasa lakhe. Ngenkathi ukhetha izifundo awukhethi izifundo ezimnandi okwamanje kodwa ezingenalo ikusasa. Uma ulandela abaphathi bezimali bangakutshela ukuthi kwabathatha isikhathi esingakanani ukulungela ukuphatha izimali zomhlaba.
Njengesizwe siyadinga ukuhlale sikhumbuzana ukuthi ukuhlela isiza sokwakha indlu enhle futhi enkulu, kudinga umuntu ozinzile ngokolwazi nangokomqondo. Imali embelwa phansi esizeni kwakhiwa isisekelo sendlu ayilingani nemali yokukhulisa izindonga. Kunjalo nasemnothweni. Kumele sifake umfutho omkhulu ekuzilungiseni nasekulindeni ngoba izinto ezinhle ziyalindwa. Kodwa awulindi ungazange utshale.
- UMnu uLindani Dhlomo unguMqondisi kwaMind Tunes (Pty) Ltd. Ungaxhumana naye ngezikhathi zonke ku- lindani@mindtunes.co.za
