AboHlanga kabasondelane nepolitiki yangempela
Abohlanga sebephenduke izindibi ezweni labo, sebeyisizwe sezibonelelo kwabo
EMASONTWENI amathathu edlule ohlelweni iHlaziya iPolitiki ngoLimi Lwakho, emsakazweni Ukhozi FM ngiphawule ngobumqoka bokuthi aboHlanga baqonde kabanzi ngepolitiki kanye nepolitiki yezomnotho. Lokhu njengoba ngachaza kumqoka ngoba sekungaba yishwa ukuthi aboHlanga okuyibo abaningi ngesibalo kuleli bagcine nje sebeyizindibi eziphelezela ezinye izizwe zona ezidlala esigabeni esiphezulu sepolitiki nepolitiki yezomnotho.
Namuhla ngenxa yakho belu ukuziqhelelanisa nepolitiki yangempela, abomndabu waseNdiya nabelungu yibo abakhonyayo ekushayweni kwemithetho kanjalo nakupolitiki yezomnotho. OkwaboHlanga kubukeka kumqoka uma kunemibhikisho nje ngoba cha ngalapho baphuma ngobuningi babo.
Omunye umphumela omubi ekuqheleni kwaboHlanga kupolitiki yangempela ugqame ngesonto eledlule lapho loyo onguNgqogqoshe WezeziMali, uMhlonishwa uPravin Gordhan ethula umbiko ngesimo somnotho wezwe lethu. Lo mbiko ububhekwe ngamehlo abovu kuleli nangaphandle kwemigcele. Kepha njengokujwayelekile ukuphawula kwaboHlanga ngisho emithonjeni yezindaba ephakela bona (amaphephandaba, imisakazo kanye nezindaba kuthelevishini) kugxila nje ekutheni “yenyukile yini imali yesibonelelo” noma “ugwayi notshwala kona kunyuke kangakanani” bese kufakwa ungqi. Okubuhlungu lapha wukuthi sengathi sekwamukelekile ukuthi ezweni lapho beyiningi khona, lapho kukhonya amaqembu abo kuphethe noHulumeni wabo, ubumqoka baboHlanga sebaziwa njenge“sizwe sezibonelelo”. Uma kungenjalo baziwa njengabantu “bamathuba emisebenzi”. Abezizwe abawafuni amathuba emisebenzi kunalokho bafuna umsebenzi futhi bawuthole.
Iqiniso lithi lesi simo akusona esemvelo kepha senziwa ngabantu. Iphawula ngesimomqondo salesi simo ingcithabuchopho uMark Twain wake wathi uma izwe ligqilaza abantu, isidingo sokuqala ukwenza umhlaba ukholwe ukuthi abantu abagqilazwayo akubantu balutho. Okwesibili ukuzama ukuthi abakulelo lizwe bakholwe ukuthi umuntu ogqilazwayo isidwedwe; emva kwalokho, okubi kunakho konke ukuba isigqila luqobo lwaso sizizwe singento yalutho.
Lokhu kungaguquka
Okucace bha wukuthi aboHlanga sebekwamukele ukuthi bona okwabo wukuvota nokukhangeza okunye bakushiyela kwabezizwe. Sebekwamukele ukuthi manxa kukhulunywa ngalokhu okuthiwa ngosomabhizini “abancane noma asakhasa” kushiwo kubo. Kabazihluphi ngokulalela izindaba zosomabhizini “abakhulu”. ngisho nabaholi babo sebekwamukele ukuthi bona bangabaholi bamazwe okuthiwa “asathuthuka”. Yilesi simomqondo ngeshwa esenza nabafo babuke aboHlanga njengabantu abangaqondi ngepolitiki yangempela.
Labo bantu noma izizwe ezidlala ipolitiki yangempela ziyaphumelela kulokho ezikufisayo nezikwenzayo. AboHlanga nabo bangasithatha isinqumo sokusuka kule ndawo abakuye bakhuphukele kwengenhla lapho kukhulunywa khona ipolitiki yangempela. Lokhu kuyobe kungaqali ngoba iJapan eyabe iguqile ngenxa yezimpi yakwenza, yenza njalo neGerman eyabe iguqiswe yizimpi zika-Adolf Hitler, ngisho i-USA imbala yavuka emuva kwempi yomkhaya yaba yilokhu eyikho.
Umongo walezi zibonelo wukuthi kuthatha isizwe esinombono ukuthi sisebenzele ukuya esigabeni sepolitikiti yangempela lapho amanye amazwe ezolihlonipha. Kuthatha ubuholi obunombono ukuba abaphethe badwebe umugqa ekutheni ngeke izwe labo lisaba wudibi lwamanye amazwe.
Sekuyisikhathi sokuthi aboHlanga basondelane ngesivinini nepolitiki yoqobo. Bavezele umhlaba ukuthi leli yizwe labo elakhiwa ngezingazi zawoyise nonina, abafowabo nodadewabo. Ngenxa yalo mlando kabavumi ukuba benziwe lokhu abangayikho kwabo, ukuba yizindibi, izinkothanqgoko nesizwe sezibonelelo.
