Bahlabela phambili nokuphenya inkohlakalo kwabaphethe iLotto



UMtaka ungumbhali wezindaba zamazwe neMeneja kwi-Igunundu Agency.
ISpecial Investigating Unit (SIU) ithi isiyiphothulile ingxenye yokuqala yophenyo lwayo mayelana nezinsolo zenkohlakalo nokungaphathwa kahle kweKhomishini Yelotho Kazwelonke (NLC). Ngonyaka odlule, uMengameli Cyril Ramaphosa wasayina isimemezelo esigunyaza iSIU ukuthi iphenye iNLC, izikhulu zayo eziphezulu kanye namalungu athile ebhodi.
Inhloko yeSIU u-Advocate Andy Mothibi uthi isigaba sokuqala sophenyo siphenye izinsolo ezili-12 ezihlobene nezigidi ezingama-R279 ezalahlekela lekhomishini ngenkohlakalo. ISIU kulindeleke ukuthi yenze uphenyo oluthathu oluhlukene mayelana nezindaba zeNational Lotteries Commission, ngokwesimemezelo esisayinwe nguMengameli.
ISIU ithi imali okulindeleke ukuthi ibuyiswe ngemuva kwalolu phenyo ilinganiselwa esigidigidini-R1.4. “Lolu phenyo belushubile, lukhulu futhi luyinkimbinkimbi mayelana nokuthungatha imali kodwa uphenyo luzoveza ukuthi siphenya nje ukuthi imali eyayiphenywa esigabeni sokuqala yayibalelwa ezigidini ezingama-R279,” kusho uMothibi.
UMothibi uthi amacala omphakathi azovulwa njengengxenye yemizamo yokuthola imali elahlekile ngenxa yenkohlakalo. “Kunezinyathelo eziningi esizithathayo mayelana nokuqulwa kwecala lokubuyisa imali. Lezo yizinyathelo zesikhashana esizibekayo ukuze kuthi uma sesithola umyalelo wokubuyisa izimali ezinjengokubanjwa (freezing assest) kwempahla nokunye.”
Uphenyo luphinde lwathola ukuthi kukhona ukuthengiselana okungemthetho okwehlukene phakathi kwezinkampani ezixhumene nababengamalungu ebhodi kanye nesigungu esiphezulu. Lokhu kubandakanya nokusebenzisana nezinkampani zabameli. “Omunye umphumela obalulekile Sihlalo namalungu ahloniphekile wukuthi sithe siphenya, sathola ukuthi kukhona ukungaziphathi kahle kwamalungu ebhodi, izikhulu, izikhulu. Sibe sesikhipha imiphumela yezinyathelo zokuqondiswa kwezigwegwe ezizothathwa.”
USihlalo weBhodi leNLC osanda kuqokwa u-Barney Pityana uthi ithimba elilwa nenkohlakalo selisunguliwe njengengxenye yezinyathelo ezibekiwe zokulwa nenkohlakalo. Uthi ibhodi liphinde lathatha isinqumo sokubuyekeza imigomo yamakhomishini. “Ukuya phambili ngeke sibhekane nesiphetho esifana neseNational Lotteries Commission. Ngakho ngokwesekwa yiKhomishana yabaSebenzi bakaHulumeni kanye noMnyango Wezohwebo, Izimboni Nokuncintisana, senza uhlelo olubanzi kanye nokulungisa kabusha yonke imigomo ebaluleke kakhulu ekusebenzeni ngendlela efanele nefanele yeKhomishini Kazwelonke Yelotho.”
ISIU ithi izoncoma ukuthi kucwaningwe indlela yokuphila kwamalungu ebhodi nabaphathi abakhulu phakathi kwezinye izinto.