Umkhakha wezimayini ushayeke kwezwela emnothweni wezwe



UMtaka ungumbhali wezindaba zamazwe neMeneja kwi-Igunundu Agency.
Imininingwane yeStats SA ikhombisa ukuthi izimayini zehle ngama-4.5% unyaka nonyaka emuva kokwehla ngama-6.4% ngenyanga edlule. Isazi sezomnotho sithi lo mkhakha uthikamezeke kabi ngokwehla kwentengo yempahla, izinkinga zikagesi kanye nesiteleka sikaTransnet.
Abanikeli abakhulu kunabo bonke abangemuhle kudatha yokukhiqizwa kwezimayini kwakuvela i-iron ore negolide Ukukhiqizwa kwezimayini okulungiswa ngezikhathi ezithile kukhuphuke ngo-0.1% ngoMandulo kowezi-2022 uma kuqhathaniswa noNcwaba wezi-2022.
Isazi se-Inkunzi Wealth Economist, u-Owen Nkomo (osesithombeni), uthe lo mkhakha kungenzeka uhlale kulesi simo ngenxa yesikhumbuzo sonyaka.
“Sithole izinombolo zokukhiqiza igolide ezehla ngo-12.4 % uma kuqhathaniswa nezibikezelo zokwehla ngo-15% futhi sinezinombolo zokukhiqiza izimayini ezehla ku-4.5% okungu-0.1% ngaphansi (lokho imakethe) ebikufuna kanye nenyanga nenyanga. isisekelo sokuthuthuka okuncane lapho, ukwehla ngo-0.1% uma kuqhathaniswa no-0.6% ngenyanga edlule.”
Ngaleso sikhathi, ukukhiqizwa kokukhiqiza kukhuphuke cishe ngo-3% ngoMandulo, okulindelwe yimakethe okumangazayo, uma kuqhathaniswa noSepthemba 2021. Imininingwane ikhombise izingxenye zezimoto kanye nezinsizakusebenza kube negalelo elikhulu ezinombolo zikaSepthemba okube nomthelela wamaphuzu angama-3.7% ekukhiqizeni.
Ukudla neziphuzo kunyuke ngo-8.1% okufake amaphuzu angu-1.9% ezinombolweni zokukhiqiza.
“Ezokukhiqiza, zinyuke ngo-2.9% uma kuqhathaniswa nokwehla okulindelekile ngo-2.35%. Inyanga nenyanga, ngokwesisekelo sinokugxuma okukhulu kakhulu okungu-4.9% ngokumelene nesibikezelo sokunyuka okungu-0.3%. Ngakho-ke, lezi zinombolo ngokuvamile ziyaxutshwa, kodwa zokukhiqiza, izinombolo zithrenda phezulu futhi zibonisa ukuthuthuka. Zonke lezi zinombolo zidinga ukuthuthuka ukuze sijabule kangcono ngomnotho kanye ne-GDP ukuya phambili.”
Umnotho waseNingizimu Afrika kulindeleke ukuthi ungene enkingeni ngeSigaba Sesithathu njengoba kulindeleke inkontileka ye-GDP yangempela ngo-0.2% ngekota ngekota ngenxa yokunqamuka kukagesi kanye nesiteleka esidonse isikhathi eside.