Now Reading
Intsha ikhetha ukungavoti ngenxa yokunganami ngezombusazwe – HSRC
Dark Light

Intsha ikhetha ukungavoti ngenxa yokunganami ngezombusazwe – HSRC

Intsha yaseNingizimu Afrika akukhona ukuthi ayinandaba kodwa ihlezi ikhetha ukuqhela okhethweni ngenxa yokungagculiseki kwayo ngokusebenza kukahulumeni, amaqembu ezepolitiki kanye nentando yeningi jikelele.

Lokhu kuwumphumela wocwaningo olwenziwe yiHuman Science Research Council (HSRC) ngaphambi kokhetho lwangonyaka ozayo olwethulwe emcimbini weKhomishana yoKhetho eKempton Park, empumalanga yeGoli.

Ucwaningo luthola ukuthi intsha eningi iyaluduba ukhetho ngenxa yenkolelo yokuthi ivoti layo ngalinye alwenzi mehluko, okudalwa ukungathenjwa kosopolitiki abathathwa njengabangenandaba nezimo zenhlalo-mnotho ezingezinhle.

Lombiko, I-HSRC on South Africa’s Electoral Democracy, ikhomba isimo esibi kakhulu ngaphambi kokhetho ezweni kuze kube manje, njengoba kuya ngokuya ngokwanda ukungagculiseki kwabantu baseNingizimu Afrika ngokusebenza kwentando yeningi.

Izibalo zikhomba ukuthi njengamanje amaphesenti angama-57 abantu baseNingizimu Afrika azwakalise ukungeneliseki ngentando yeningi uma kuqhathaniswa namaphesenti angama-28 anelisekile. Intsha nayo ikhona lapho, ibizihlalele emakhaya ingayi ukuyovota ngenxa yokuphoxeka ngokusebenza kukahulumeni namaqembu epolitiki.

Yize kunjalo, umcwaningi wakwaHSRC uSamela Mtyingizane uthe likhona ithemba. “Kunemigqa emibili esiliva lapha, eyokuqala eyokuthi kunenkolelo eqhubekayo yokubaluleka kokuvota entsheni eningi ezweni lethu. Khumbula ukuthi sithe cishe amaphesenti angama-60 esampula yethu athi ngiyakholelwa ekuvoteni kodwa ngeke ngivote nganoma iyiphi indlela futhi yizizathu esizishilo kuyo yonke inhlolovo yethu futhi yebo, idlanzana elikhulu likholelwa ukuthi kuwumsebenzi wethu ukuvota. Ngakho, intsha iyafuna ukuvota kodwa ayigculisekile ngezizathu ezahlukene uma kukhulunywa ngentando yeningi nohulumeni wethu.”

Amazinga aphezulu okuphoxeka entsheni abonakale eGauteng naKwaZulu-Natal. Ucwaningo luthola ukuthi kudingeka ukungenelela okuhlosiwe kwintsha ukukhuthaza abantu abasha eNingizimu Afrika ukuthi bavote.

Umcwaningi we-HSRC u-Alude Mahali uthe abantu abasha akhulume nabo bafuna ukuziphendulela okuhle kwabaholi abakhethiwe futhi banikezwe amandla ngendlela yokubamba iqhaza.

See Also

“Sihlakaniphe kakhulu kunalezi zindlela ezishibhile amaqembu epolitiki nabanye abazama ukusilethela zona. Yebo, silambile, siyakudinga ukudla kodwa asifuni amaphasela okudla, sifuna abantu beze bazositshela futhi basinike amandla ngolwazi lwe-IEC namanye amakhono abawabelana nawo ukuze sithuthuke. Izinhlelo zokungcebeleka ezihlosiwe njengendlela yokufundisa umphakathi izinto ozithokozelayo. Kuyavela ukuthi uhulumeni uthi siyazithanda izindawo zobumnandi ngakho-ke akwenziwe okuthile ngalokho. Siyazithanda ezemidlalo, uhulumeni kawusingathe imiqhudelwano bese kuthi ngemuva komqhudelwano basichazele ngokubaluleka kokuthi sivote kanye nodaba lamathuba emisebenzi.” kuchaza omunye wabantu abasha abakhulume neHSRC

 Ngokocwaningo ukubamba iqhaza kwabantu abazimele okhethweni lwangonyaka ozayo kanye nokuqala kwamaqembu ukuhlela ohulumeni ababambisene mancane amathuba okuthi kubangele abantu baseNingizimu Afrika bakulangazelele ukuvota

UMqondisi Wocwaningo kwa-HSRC uBen Roberts, “Sibuze ukuthi imifelandawonye ikwenza ube mancane amathuba okuthi uvote okhethweni? Amaphesenti angama-29 athi kuzonciphisa isifiso sawo sokungenela ukhetho, kwandise intshisekelo yenu ekuvoteni okhethweni, imifelandawonye yeqembu amaphesenti angama-37 athi izoqinisa intshisekelo yawo ekuphumeni futhi mhlawumbe enye ingxenye yesithathu ayinamaphutha. Kwabangenele ukhetho abazimele, abaphendulile abakaze bavezwe kakhulu okhethweni lukazwelonke nolwezifundazwe kwabazimele njengoba bekunjalo ngamadlelandawonye. abangamaphesenti angama-30 bathola ukuthi umbono wabantu abazimele wabenza bathambekela kakhudlwana ekufuneni ukuba nesabelo esikhulu kancane esingamaphesenti angama-36 bathi kwanciphisa isithakazelo sabo ekubambeni iqhaza okhethweni.”

Izincomo eziningi zokunxenxa abavoti kanye nentsha okhethweni zingaphandle kwegunya leKhomishana Yokhetho, lezi zihlanganisa ukwakhiwa kwamathuba emisebenzi, ukwenza ngcono ukuhlinzekwa kwezidingongqangi kanye nokunqanda inkohlakalo. Nokho, ucwaningo luveza ukuthi kuningi i-IEC engakwenza okuhlanganisa ukwenza izikhungo zokuvota zifinyeleleke, ukunikeza imfundo eyengeziwe nokuqwashisa nokuqinisekisa ukhetho olukhululekile nolunobulungiswa.

Scroll To Top