Bayikaka nxazonke iNyathi ngolwepulazi



UMtaka ungumbhali wezindaba zamazwe neMeneja kwi-Igunundu Agency.
Bachithwa ngapha nangapha abaqhamuka nemizamo yokuba uMengameli uRamaphosa aphenywe ngokwebiwa kwemali
U-Ombudsman eNamibia, uBasilius Dyakugha uthi ngeke aphenye ngesigameko esenzeka epiulazini likaMengameli uCyril Ramaphosa epulazini lakhe iPhala Phala eLimpopo. Lokhu kungemuva kokuthi i-Economic Freedom Fighters (EFF) yaseNamibia ifake isikhalo ehhovisi lakhe ukuze kuphenywe ngalolu daba.
Uthe isikhalo sobugebengu se-EFF singaphandle kwehhovisi lakhe. I-EFF eNamibia ifuna u-Ombudsman wezwe enze uphenyo mayelana nezinsolo zokuthi uMengameli uHage Geingob uyathinteka esigamekweni sokweba epulazini likaMengameli UCyril Ramaphosa ngowezi-2020.
I-EFF ithi lezi zinhloko zombuso zombili zinobudlelwano obunenkohlakalo. UDyakugha uthi uzoxoxisana neqembu futhi abadlulisele kuziphathimandla ezifanele. “Anginalo ngempela igunya lokunikeza izikhulu zikaHulumeni umbono wezomthetho. Yingakho ngenqaba ukuphenya ngesikhalo ngoba umsebenzi wami awungeni ophenyweni lobugebengu.”
IPhini likaMengameli we-EFF eNamibia, uKalimbo Lipumpu uthe isinqumo sika-Ombudsman sokungakhulumi ngesikhalo sabo asithathwanga ngokuzimela. “Sisamile ekutheni awuphendulanga ngokuzimela njengenhloso enkulu yeHhovisi lakho. Umbono bekuwukubona ukuthi kwenzekani kuze kuboshwe abasolwa lapha eNamibia. Kubukeka sengathi kunomyalelo ovela eziphathimandleni eziyalela ukuthi ungaliphenyi leli cala.”
UDyakugha uthi akakwazi nokuthembela encwadini efungelwe ka-Arthur Fraser ongowangaphandle. “UMnu. uFraser waseNingizimu Afrika kuleyo ncwadi efungelwe, futhi ngenza inkomba ebhalwe esitatimendeni sami ukuthi ngempela ibhekisa ekuphathweni kabi. Kodwa ngithe incwadi efungelwe ngokwayo ingumbhalo wangaphandle. Akuwona ngempela umbhalo waseNamibia. Kunzima kakhulu kimi ukuthembela kulowo mbhalo. Igunya lika-Ombudsman ngempela lingaphakathi kwemingcele yaseNamibia.”
I-EFF yaseNamibia ithi isazoqhubeka nokululandela lolu daba kuze kube luyaphothulwa.
ENingizimu Afrika
USomlomo wePhalamende kuzwelonke uNkk uNosiviwe KaMapisa Nqakula usichithile isicelo se-United Democratic Movement (UDM) kanye ne-African Transformation Movement (ATM) sokuthathela uMengameli uCyril Ramaphosa izinyathelo ngodaba lwepulazi iPhala Phala.
I-UDM icele ukuthi iPhalamende liphenye ngesikhathi i-ATM ithi akusungulwe uhlelo lokususa uMengameli esikhundleni.
Owayeyinhloko yeState Security Agency, u-Arthur Fraser, ngoNhlangulana lulunye wafaka isimangalo ngoRamaphosa ethi kunokwebiwa kwezigidi ezi-$4 epulazini likaMengameli eliseLimpopo nokuthi lolu daba aluzange lubikwe emaphoyiseni. Nokho uRamaphosa ukuphikile ukuthi kukhona akwenzile.
USomlomo uthi izicelo azihambisananga neziphakamiso ezibambekayo njengoba kudingwa yimithetho yeSishayamthetho. Kwavela izindaba esikhathini esingaphezu kwesonto eledlule ukuthi isamba semali, okuthiwa ilinganiselwa ezigidini ezingama-R64, yebiwe epulazini likaMengameli Ramaphosa. UFraser usola ukuthi uMengameli wabufihla ubusela futhi wagwazisa izigilamkhuba ukuthi zithule. Lesi sigameko kuthiwa senzeka ngowezi-2020.
Amaqembu ezepolitiki amgxekile uRamaphosa ngokungaphumeli obala. Ngesonto eledlule, umholi we-UDM uBantu Holomisa ucele ukuthi uRamaphosa amiswe. I-ATM iphinde yacela uMvikeli WoMphakathi ukuthi aluphenye lolu daba. I-Economic Freedom Fighters (EFF) iphazamise inkulumompikiswano yevoti lesabelomali sikaMengameli ngesonto eledlule kulandela lezi zinsolo.
I-African Transformation Movement (ATM) ithi izokwethula isicelo sayo ngoLwesibili, ngokuhambisana nezidingo zePhalamende likazwelonke, ukuze iPhalamende lithathele izinyathelo uMengameli uCyril Ramaphosa.
Lokhu kulandela ukwenqaba kukaSomlomo wePhalamende uNosiviwe KaMapisa Nqakula isicelo se-United Democratic Movement kanye nese-ATM sokuthathela uRamaphosa izinyathelo ngenxa yezinsolo zenkohlakalo epulazini lakhe iPhala-Phala eLimpopo. Ngasekuqaleni kwale nyanga, umholi we-ATM futhi oyilungu lePhalamende uVuyo Zungula uthe, “Asikubheki njengokwenqaba lokho. Sikubheka njengoSomlomo ethi sidinga ukuhambisa isicelo ngalolu hlobo ngesiphakamiso esizwakalayo. Emini namuhla sizoyithumela ngendlela ayifunayo, ukuze akwazi ukuyicubungula. Kuye, isicelo sethu sokuthi kuvunyelwane ngaso, sidinga ukwenziwa yiPhalamende ngendlela ethile. Yingakho incwadi yakhe ibiseluleka ngokuthi yilolu hlelo okumele silulandele,” kuchaza uZungula.